Mediaproject
De dienst Cultuur van de Stad Brussel zoekt naar nieuwe verbindingen tussen kunst en het sociale aspect. Vanuit de overtuiging dat jongeren waardevolle ideeën hebben om naar voren te brengen, vroeg ons team aan Sylvain Anciaux om workshops te leiden om groepen jongeren te helpen hun ideeën onder woorden te brengen. Sylvain Anciaux is een journalist en studeerde aan IHECS. Sylvain heeft heel wat kennis op het vlak van fotografie, de kunst van het interviewen, videobewerking en schrijven en heeft zijn vaardigheden gebruikt om deze te delen met jonge mensen. Via de jeugdorganisatie JES kwam hij in contact met een groep jongeren uit de 5 blokken, Brian, Benjamin, Hajar en Saïda, en vervolgens met de groep Chicagettes, dankzij Yasmina Ben Hammou, animator bij jeugdhuis Chicago. Een verhaal boordevol ervaringen dat Sylvain nauwkeurig verwoordt.
Video geproduceerd door Brian, Benjamin, Hajar, Saïda en Sylvain in het kader van het mediaproject
De vier jonge mensen met wie ik heb gewerkt, kennen goed hun wijk, waar ze zielsveel van houden, en wilden er heel graag over praten. Qua dynamiek waren deelname aan een wedstrijd en professionele feedback belangrijk, evenals de wens om hulde te brengen aan de vijf blokken, aan wie er leven in de brouwerij brengt. Ik wil ook Océane Lestage, bemiddelingsassistente bij de Stad Brussel, bedanken voor haar waardevolle bijdrage aan het project en voor de samenhang van het team.
“Ik leerde dat het niet alleen over de sloop van de 5 blokken ging. Er staat veel meer op het spel dan dat. Ik ben me dan beginnen te informeren en besefte dat een deel van de bewoners in wijken zou worden gehuisvest die ver van het centrum liggen, ook al hadden ze altijd in het centrum gewoond, en dat sommigen al lang in woningen met kapotte ramen woonden. Je merkt al snel dat de leefomstandigheden ongezond zijn. Het is door mensen te ontmoeten dat ik dit allemaal heb kunnen leren. […] Als ik het opnieuw zou kunnen doen, zou ik het weer doen, maar ik zou niet hetzelfde standpunt innemen. Het zou geen informatieve video worden, maar meer een protestvideo.” – Hajar
Het Chicagettes-project samenvatten in de publicatie van een artikel in het driemaandelijkse blad zou verkeerd zijn. In de ontmoetingen, de interactie en de gesprekken, met jonge meisjes van (bijna) mijn leeftijd, maar met een andere sociaal-culturele afkomst, daar zit de echte verrijking. Sinds onze ontmoeting is iedereen in de groep geëvolueerd, heeft van de ander geleerd, en dat geldt ook voor mij. Ook al hebben ze niet allemaal bijgedragen aan het eindproduct, het werd verrijkt door de momenten van interactie, die het ritme tijdens het jaar bepaalden.
Aanvankelijk hadden de meisjes de ambitie om een kleine documentaireserie te maken over de strijd van vrouwen in het licht van politiegeweld waar hun naasten het slachtoffer van zijn. Ook al werd het oorspronkelijke project van de Chicagettes niet afgerond, toch hebben ze geleerd een journalistieke benadering te hanteren bij de behandeling van een onderwerp. Met dank aan Yasmina Ben Hammou, die tijdens dit werkjaar heel wat energie investeerde en veel heeft gefaciliteerd.
Les Chicagettes is een collectief van jonge vrouwen uit de wijk Chicago en omgeving. Samen nemen Yousra, Myriam, Meryem en Imane actief deel aan het socioculturele leven van deze wijk, gelegen tussen de metrostations IJzer en Sint-Katelijne. De vier vrouwen begonnen aan het project om te vertellen hoe politiegeweld de vrouwelijke entourage van de slachtoffers beïnvloedt. Anderhalf jaar lang ontmoetten ze verschillende mensen, die min of meer nauw betrokken zijn bij het thema. Er was Petya, een Brussels volksvertegenwoordiger; Latifa, oprichtster van het collectief Madrés; M, een politieagent; J, een gepensioneerde politieagent die een procedure bij het Comité P doorliep; A, voor wie het politiegeweld het gezinsleven beïnvloedde.
De groep kwam meerdere keren per maand bijeen om van gedachten te wisselen, te debatteren en te proberen om zich een mediadoel te stellen. En dan, bij de advertentie van het driemaandelijkse blad Médor, dat elk jaar een ‘inclusiebeurs’ organiseert, vroeg ik de meisjes om op de oproep in te gaan en de redactie van het tijdschrift selecteerde ze. Het videoproject verandert vervolgens in een geschreven project, en de Chicagettes verdelen hun vele projecten onder elkaar, waarbij Myriam verantwoordelijk wordt voor het artikel.
“Die momenten hadden een echte impact, want ik was iemand die niet veel buiten kwam. Door de workshop met de Chicagettes en Sylvain stelde ik me open voor de wereld. Ik vond het zo leuk om buitenschoolse activiteiten te hebben, dat ik er steeds meer ben blijven doen. Vandaag ben ik ambassadrice voor een initiatief rond vrouwelijk leiderschap.” – Myriam
Uiteindelijk waren de twee ervaringen totaal verschillend. Enerzijds was de groep van de 5 blokken het al wat ‘gewoon’ om te filmen en hun leefwereld te delen. Wat ze nodig hadden was technische assistentie, een structuur vinden. En de impact in de buurt, bij andere jongeren, bij het Project Sociale Cohesie, bij straathoekwerkers, was voelbaar.
Wat de Chicagettes betreft, ze hadden een kader nodig dat hen in staat zou stellen een onderwerp aan te pakken, de vooroordelen ervan te deconstrueren, te leren zichzelf te informeren en het onderwerp vervolgens in dialoog te zetten met andere werkelijkheden. Hier werd de impact van het werk vooral individueel gevoeld, in een meer persoonlijke constructie.
Pola project
Tijdens (bijna) elke ontmoeting met de jongeren van de vijf blokken, zoals met de Chicagettes, maakten we van de gelegenheid gebruik om in de wijk rond te wandelen, gewapend met instantcamera’s. Er werden twee regels opgelegd: maak een foto van een persoon en let op zijn of haar omgeving. Een vriend, een bekende uit de buurt, een arbeider, studenten… Het maakt niet uit. Het belangrijkste was om ‘een gezicht’ (of meer) naar voren te brengen en de energie te voelen van de plaats waar de foto werd genomen. Soms lukte het niet. En toen de jongeren begrepen dat ze de tijd moesten nemen, even met de passant moesten praten, zijn of haar naam moesten vragen, wat hij of zij daar deed, wat hem of haar beviel in deze straten, mislukte de foto bijna nooit.
Vooral bij de Chicagettes leidde de oefening tot interactie met onbekenden, die op hun beurt de moeite namen om kennis te maken met degenen met wie ze de wijk deelden. Want vaak vroeg de gefotografeerde persoon om de foto te zien eens hij ontwikkeld was, wat ongeveer een minuut duurt. Minstens zestig seconden was er een discussie, interactie. Toen de paar seconden van ongemakkelijke stilte voorbij waren, zochten de twee onbekenden, vanuit een reflex, een gemeenschappelijk punt om over te praten. In dit geval: de openbare ruimte waarin ze elkaar ontmoetten, elkaar een goed lokaal adres aanraden, gemeenschappelijke kennissen vinden, praten over wat kan worden verbeterd, of wat prettig is. En deze interactie waarvan er (voor altijd) een herinnering blijft op de film van de Polaroid…
Hartelijk dank aan Brufeest en haar team, dat bestaat uit Nancy Galant, Marion Chourane, David Elchardus, Patricia Balletti, Océane Lestage en Romane Beau, voor hun waardevolle steun tijdens deze maanden van werk en interactie.
